Chú thích Hồ Chiêu

  1. Tam quốc chí quyển 11, Ngụy thư quyển 11 – Quản Ninh truyện: Dĩnh Xuyên Hồ Chiêu, tự Khổng Minh, cũng nuôi chí không làm quan.
  2. Trương Hoài QuánThư đoán, quyển trung – Diệu phẩm 98 nhân, Lệ thư 25 nhân, Hồ Chiêu: Hồ Chiêu, người Dĩnh Xuyên...
  3. Thư đoán, tlđd:...thiếu nhi bác học, bất khái vinh lợi, có tiết của Di, Hạo,...
  4. Tam quốc chí, tlđd: Sơ, Chiêu thiện sử thư...
  5. Thư đoán, tlđd:...thậm năng sử thư...
  6. Tam quốc chí, tlđd:...cùng Chung Do, Hàm Đan Thuần, Vệ Ký, Vi Đản đều nổi tiếng...
  7. Tam quốc chí, tlđd: Hồ Chiêu ban đầu tránh loạn ở Ký Châu, cũng từ mệnh của Viên Thiệu, trốn về hương lý. Thái tổ làm Tư không thừa tướng, nhiều lần gia lễ tích. Chiêu đi ứng mệnh, đến rồi, tự trần là một kẻ dã sanh, không hữu dụng với quân quốc, thành tâm muốn về mà thỉnh cầu được đi. Thái tổ nói: “Người đều có chí riêng, làm quan hay ẩn cư có cái thú khác nhau, miễn sao được trọn niềm vui cao nhã, về lý không thể khuất phục.” Chiêu bèn chuyển cư trong núi Lục Hồn, cung canh nhạc đạo, lấy kinh tịch làm vui. Lư lý kính mà yêu ông.
  8. Bùi Tùng Chi chú Tam quốc chí, tlđd, dẫn Hoàng Phủ MậtCao sĩ truyện: Ban đầu, khi Tấn Tuyên đế là áo vải, với Chiêu có tình bạn cũ. Đồng quận là bọn Chu Sanh mưu hại đế, Chiêu nghe tin thì đi bộ trèo qua nơi hiểm trở, đón Sanh ở khoảng Hào, Thằng, ngăn Sanh, Sanh không chịu. Chiêu khóc mà cam kết chân thành, Sanh cảm động trước nghĩa cử của ông, bèn thôi. Chiêu nhân nhân đó đẵn cây táo cùng thề rồi từ biệt. Chiêu dẫu có âm đức với đế, rốt cục không nói ra, nên chẳng ai biết. Nhờ đức tín mà nổi tiếng ở quê nhà. Năm Kiến An thứ 16, trăm họ nghe tin Mã Siêu nổi loạn, người tránh binh loạn mà vào núi có hơn ngàn nhà, đói kém, dần cướp bóc lẫn nhau, Chiêu thường từ tốn khuyên giải họ, cho rằng nạn giặc giã có lúc này lúc khác, mọi người đều theo lời ông. Nên trong bộ lạc của ông, 300 dặm không có ai xâm bạo lẫn nhau.
  9. Tam quốc chí, tlđd: Năm Kiến An thứ 23, Lục Hồn trưởng Trương Cố nhận thư điều đinh phu, đương cấp Hán Trung. Trăm họ ghét sợ viễn dịch, đều có lòng làm loạn. Dân là bọn Tôn Lang nhân đó hưng binh giết Huyện chủ bộ, gây ra bạn loạn, huyện ấp tàn phá. Cố đem theo hơn 10 lại tốt, ở nhờ nhà Chiêu, Chiêu tập hợp di dân, an phục xã tắc. Bọn Lang bèn nam phụ Quan Vũ. Vũ thụ ấn cấp binh, trở về làm khấu tặc, đến đình Trường Lạc ở phía nam núi Lục Hồn, tự cùng nhau ước thề: “Hồ cư sĩ là người hiền, nhất được không được phạm bộ lạc của ông ấy.” Cả vùng cậy nhờ Chiêu, đều không lo sợ gì. Thiên hạ an tập, dời nhà đến Nghi Dương.
  10. Bùi Tùng Chi dẫn Cao sĩ truyện, tlđd: U Châu thứ sử Đỗ Thứ từng ghé qua lều tranh mà Chiêu cư trú, nói chuyện và lý luận, lời lẽ khiêm kính, Thứ rất trọng vậy. Thái úy Tưởng Tế vời, không tựu.
  11. Tam quốc chí, tlđd: Trong niên hiệu Chánh Thủy, bọn Phiếu kỵ tướng quân Triệu Nghiễm, Thượng thư Hoàng Hưu, Quách Di, Tán kỵ thường thị Tuân Ỷ, Chung Dục, Thái phó Dữu Nghi, Hoằng Nông thái thú Hà Trinh lần lượt tiến Chiêu rằng...
  12. Bùi Tùng Chi dẫn Cao sĩ truyện, tlđd: Triều đình cho rằng nhung xa chưa nghỉ (ý nói chiến tranh chưa dứt), việc trưng mệnh, có lẽ nên đợi sau này, tỏ ý lấy cớ để không trưng ngay. Sau Ỷ, Hưu lại cùng Dữu Nghi tiến Chiếu, có chiếu hỏi đến bình nghị của bản châu. Thị trung Vi Đản bác rằng: “Lễ hiền trưng sĩ, là việc vương chánh xem trọng, người xưa khảo qua ở hương. Nay vị của bọn Ỷ đều thường trùm nạp ngôn, Nghi xứng làm khanh tá, đủ để tin cậy. Bợ dưới lừa trên, là việc mà trung thần không làm. Chiêu vốn là kỳ ngải (bậc cao niên) có đức, di dật núi rừng, tin rằng nên được gia dị (ý nói khen ngợi).” Bèn theo lời nghị của Đản.
  13. Tam quốc chí, tlđd: Đến năm Gia Bình thứ 2, công xa đặc trưng, gặp lúc tốt, tuổi 89. Bái con là Toản làm Lang trung.
  14. Tấn thư quyển 39, liệt truyện 9 – Tuân Úc truyện: Lại lập Thư bác sĩ, đặt đệ tử giáo tập, lấy Chung, Hồ làm pháp.
  15. Tam quốc chí, tlđd:...xích độc chi tích, động kiến mô khải. Thư đoán, tlđd:...thư độc chi tích, động kiến mô khải.
  16. Thư đoán, tlđd: Vệ Hằng nói: “Chiêu với Chung Do, cùng theo học Lưu Đức Thăng...”
  17. Thư đoán, tlđd:...chân hành lại diệu. Vệ Hằng nói: “...đều thiện Thảo Hành...” {真行/Chân hành là thể thư pháp, lấy thể Hành thư (thể lai giữa Thảo thư và Khải thư) làm chủ đạo, kèm với Chân thư (tức là Khải thư). Theo Lục Thâm (nhà Minh) – Thư tập: Lưu Đức Thăng tiểu biến Khải pháp, gọi là Hành thư, kiêm Chân gọi là Chân Hành, kèm Thảo gọi là Hành Thảo.}
  18. Thư đoán, tlđd: Trương Hoa nói: “Hồ Chiêu thiện Lệ thư.”
  19. Thư đoán, tlđd: Vệ Hằng nói: “...mà Hồ phì Chung sấu...”
  20. Thư đoán, tlđd: Dương Hân nói: “Hồ Chiêu đắc kì cốt, Sách Tĩnh đắc kì nhục, Vi Đản đắc kì cân.”
  21. Tam quốc chí, tlđd:... bọn Phiếu kỵ tướng quân Triệu Nghiễm, Thượng thư Hoàng Hưu, Quách Di, Tán kỵ thường thị Tuân Ỷ, Chung Dục, Thái phó Dữu Nghi, Hoằng Nông thái thú Hà Trinh lần lượt tiến Chiêu rằng: “Thiên chân cao khiết, lão nhi di đốc. Huyền hư tĩnh tố, có tiết của Di, Hạo. Nên được trưng mệnh, để lệ phong tục.”
  22. Bùi Tùng Chi chú Tam quốc chí, tlđd, dẫn Phó Huyền – Phó tử: Hồ trưng quân di di vô bất ái dã, tuy bộc lệ, tất gia lễ yên. Ngoại đồng hồ tục, nội bỉnh thuần khiết, tâm phi kì hảo, vương công bất năng khuất, niên bát thập nhi bất quyện vu thư tịch giả, ngô vu Hồ trưng quân kiến chi hĩ.
  23. Tam quốc chí, tlđd: Bình rằng,... Trương Tiến, Hồ Chiêu, hạp môn thủ tĩnh, bất doanh đương thế.